تبادل
لینک هوشمند
استفاده از آتش
در 22 پست گذشته در مورد تكامل انسان به صورت بسيار مختصر و مفيد، مطالبي به حضور كاربران عزير رسيد. از اين مرحله به بعد سير تكامل اسان تغيير جهت مي‌دهد، يعني سير تكامل اعضاي بدن انسان متوقف مي‌شود(اگر هم مواردي پيش آيد تعيين كننده نيست.) و به صورت تكامل جامعه بشري در مي‌آيد. به بيان ديگر تكامل فردي ديگر وجود ندارد بلكه تكامل اجتماعي جايگزين آن مي‌شود. آغاز آن زماني است كه انسان بعد از كشف و مهار آتش، نحوه استفاده از آن رامي‌‌آموزد و به سير و حركت خود در جهت پيشرفت و ترقي ادامه مي‌دهد. اين مطالب دنباله همان مطالب است اما با عنوان واقعي خود يعني تكامل جامعه بشري.
رمز اصلي در نقشي كه آتش در جوامع بشري در دوره‌هاي جديدتر داشته است، درجات حرارت آن است. اجداد اوليه انسان نمي‌دانستند كه به چه ترتيب مي‌توان درجه حرارت آتش را بالا برد اما به تدريج به اين موضوع پي‌بردند و در استفاده از آتش امكانات تازه‌اي بوجود آمد اما در ابتدا از خاصيت‌هايي كه در آتش شناخته شده بود، براي مقاصدي محدود استفاده مي‌كردند.
مي‌دانيم كه در حدود 25 هزار سال پيش در بخش مركزي اروپا از آتش براي سفاله كردن اشياي گلي استفاده مي‌كردند. ولي تعجب آور است كه در آن دوره اين كار را براي ساختن ظرف‌هاي سفالي انجام نمي‌دادند بلكه در ساختن آدمك‌هاي با گل پخته، از آتش استفاده مي‌كردند و اين آدمك‌ها احتمالا"مجسمه‌هاي كوچك از الهه‌ي مادر بود و شايد هم آن‌ها را براي مقصودي ديگر مي‌ساختند. باستان شناساني كه در حفاري‌هاي اكتشافي اين ناحيه مشاركت داشته‌اند نظرشان اين است كه شايد اين آدمك‌هاي گلي را عمدا"در آتش مي‌انداختند تا با سوزاندن آن‌ها آينده را پيش بيني كنند. يا اين كار نوعي افسون براي خوشبختي بوده است. يا اينكه مي‌خواسته‌اند از اين طريق بفهمند كه آبستني كسي با موفقيت همراه خواهد بود يا خير. اين كار يعني پختن و سفالي شدن آدمك‌هاي گلي، در حدود 15 هزار سال پيش از استفاده از آتش، براي ساختن ظرف‌هاي سفالي، انجام مي‌گرفته است. به اين ترتيب مي‌بينيم از يك خاصيت آتش در دوره‌اي براي مقصودي استفاده مي‌شده و بعد به مدت 15 هزار سال ديگر از اين خاصيت استفاده نكرده‌اند تا اينكه دوره‌ي ساختن ظرف‌هاي سفالي آغاز شد. بنابراين مي‌توان گفت كه نياز اجتماعي در بهره‌گيري فني از اين خاصيت آتش در آن دوره وجود نداشته است. اين امر حاكي است از يك واقعيت مهم در مورد ابتكارها و ابداع‌هاست. مثلا" اگر در يك جامعه نيازي به استفاده از ظرف‌هاي سفالي وجود نداشته باشد، در آن صورت پي بردن به خاصيت سفال سازي آتش الزاما"در آن جامعه افراد را به ساختن ظرف‌هاي سفالي وانمي‌دارد. اما در زماني كه اجداد اوليه انسان در حدود 10 هزار سال پيش كار كشاورزي را بطور جدي شروع كردند به ضرورت استفاده از ظرف‌هاي مختلف پي‌بردند.
همين كه سفالينه سازي رايج شد. زمينه را براي فن‌هاي جديدي كه مستلزم استفاده از فلزات بود، آماده كرد. ابتدا به ذوب فلزاتي مانند مس و قلع پرداختند و سرانجام در همين چند هزار سال پيش استفاده از آهن كه مهم‌ترين فلز است آغاز شد. تكنيك‌هاي لازم براي ذوب فلزات در واقع دنباله‌ي همان تكنيك‌هاي مربوط به سفالينه سازي است. اگر بخواهيم ظرف‌هاي سفالي را در حد مطلوب حرارت دهيم، ميزان حرارت بايد به حدود 700 تا 800 درجه سانتي‌گراد برسد و مي‌دانيم كه مس در 1083 درجه سانتي‌گراد ذوب مي شود.
|
|
به اين ترتيب استفاده از درجه حرارت‌هاي بسيار بالا به حيطه‌ي تجربه انسان در مي‌آيد و اين تجربه به نوبه خود پايه‌اي براي بخش مهمي از تجربه‌هاي شيميايي مي‌شود. مصنوعات ديگري مثل شيشه، لعاب و مانند اين‌ها در همين مرحله از پيشرفت در استفاده از آتش، توليد مي‌شود. در طي اين‌هاست كه انسان به ابتكارها و ابداعات فني پيچيده‌تر و پيشرفته‌تري نائل مي‌شود، كه بدون آن‌ها جهان ما هرگز نمي‌توانست به پايه امروز برسد. ذوب فلزات يعني استفاده از آتش براي تغيير شيميايي سنگ‌ها يا كاني‌هاي مس و آهن و توليد فلز در حالت مذاب يا به‌صورت مايعي كه بتوان آن را در قالب‌هاي مختلف ريخت يا با چكش زدن آن را به شكل‌هاي مختلف در آورد. اين يكي از بزرگ‌ترين دستاوردهاي فني انسان در دوران ماقبل تاريخ بود و بصورت تكنولوژيي درآمد كه به انسان اين امكان را داد كه بسياري از لوازم را به شكلي كه مي‌خواهد، بسازد. بديهي است كه بدون ذوب فلز بعيد بود كه بتواند اين لوازم را با ساير مواد موجود در طبيعت براي كاربردهاي مختلف به شكل‌هاي مورد نظر در آورد.
نظرات شما عزیزان:
